Izabrani spisi iz istorije Perasta
(1441-1796)
Zbir zapisa i važnih dokumenata koji svjedoče o istorijskim, privrednim i kulturnim kretanjima vezanim za razvoj grada Perasta. Obuhvataju četiri decenije predmletačkog perioda i skoro tri vijeka peraške odanosti Mletačkoj republici.
Opštinski spisi među kojima je iskaz Marka Martinovića
o ubistvu Vicka Bujovića,
XVIII vijek
Izjašnjenje uglednog Peraštanina i kapetana Marka Martinovića o okolnostima u kojima je na peraškom trgu 6. maja 1709. godine u zavjeri ubijen konte Vicko Bujović.
Nepoznati autor: Portret Ivana Krušale,
ulje na platnu, XVIII vijek
Ivan Krušala, diplomata, putopisac, teolog, opat samostana na ostrvu Svetog Đorđa, potekao je iz Mistre na Peloponezu, a u Perast doveden još kao dječak sa povratnicima iz Morejskog rata. Usvojio ga je i u Italiji školovao Peraštanin Matija Krušala. Zbog bokeljskih veza sa ruskim dvorom, Ivan Krušala je bio među predstavnicima ruskog cara Petra Velikog koji su pregazili Aziju da bi stigli kineskom caru na pregovore. Poznavao je grčki i turski jezik što mu je pomoglo u diplomatskoj misiji, a tokom službe imao je puno povjerenje ruskog cara.
Nepoznati autor:
Marko Martinović sa ruskim boljarima u Perastu 1698. godine,
ulje na platnu, 1711.
Slika „Marko Martinović sa ruskim boljarima u Perastu 1698. godine” potiče iz 1711. godine i nastala je u želji da se sačuva sjećanje na pomorsku obuku koju je 1698. godine u Perastu organizovao znameniti peraški kapetan Marko Martinović. Istorija kaže da je ruski car Petar Veliki, kako bi modernizovao svoju flotu, poslao pitomce u Veneciju, a oni su na obuku dati vrsnom poznavaocu pomorstva Martinoviću koji ih je putujući Jadranskim morem, nekad Venecijanskim zalivom, doveo u rodni grad. Obuka svjedoči o afirmaciji koju su pomorci iz Perasta stekli u Veneciji, tada najmoćnijoj pomorskoj sili, a slika je jedan od simbola grada Perasta i spada u najznačajnije eksponate Muzeja grada Perasta.
Nepoznati autor:
Portret Matije Zmajevića,
ulje na platnu, XVIII vijek
Admiral Matija Zmajević (1680-1735) sin je poznatog pomorca Krsta (Krila) i sinovac nadbiskupa Andrije Zmajevića. U skladu sa pomorskom tradicijom svoje porodice, postao je zapovjednik broda već sa 18 godina. Posredstvom svog prijatelja grofa Petra Tolstoja, u službu ga je kao iskusnog pomorca 1712. godine primio ruski car Petar Veliki. Zmajević se najviše istakao u borbama protiv Šveđana kod Ganguta (Hankoa) u Finskom zalivu koja je Rusiji obezbijedila premoć na Baltiku. Tada je unaprijeđen u viši čin, a 1727. dobio je čin admiral ruske carske flote. Pomorsku karijeru je završio kao guverner Astrahanske gubernije i glavnokomandujući luke Tavrov na rijeci Don.
Zastava carske ruske baltičke flote,
XVIII vijek
Ruska zastava sa svetoandrejskim krstom rađena na plavoj svili koju je ruski car Petar Veliki poklonio viceadmiralu ruske flote Matiji Zmajeviću nakon velike i vješte pobjede kod Ganguta (Hankoa) u južnoj Finskoj 1714. godine.
Ruska diploma Matiji Zmajeviću,
1714.
Diploma kojom ruski car Petar Veliki dodjeljuje viši čin Matiji Zmajeviću za zasluge u Bici kod Ganguta (Hankoa) protiv švedske flote.
Mač Matije Zmajevića,
XVII vijek
Venecijanski tip mača sa rukobranom koji je pripadao admiralu Matiji Zmajeviću. Koristio ga je za vrijeme boravka u rodnom Perastu, svakako prije odlaska u službu ruske carske flote.
Venecijanski mačevi – skjavone,
XVII I XVIII vijek
Venecijanski mačevi tipa skjavone su korišćeni u Boki Kotorskoj, Dalmaciji i Istri tokom mletačke vladavine u XVII i XVIII vijeku. To su jednoruki mačevi koji se razlikuju po rukobranu i obliku korpe.
Puške kremenjače,
XVIII vijek
Starinske puške na kremen koje doprinose raznovrsnosti zbirke oružja Muzeja grada Perasta.
Venecijanska zastava, mesing,
XVIII vijek
Jedina preostala mesingana zastava Mletačke republike koja je po tradiciji stojala na stubu Zdravstvenog ureda na glavnom peraškom trgu ispred Crkve Svetog Nikole.
Venecijanska zastava,
XVIII vijek
Zastava Mletačke republike svjedoči o vladavini Venecije u Perastu u period od 1420. do 1797. godine. Vjeruje se da je Perast posljednji grad venecijanske teritorije gdje je skinuta zastava Mletačke republike – čak dva mjeseca nakon njenog pada. Predstava lava Svetog Marka sa krstom ili mačem predstavljala je Veneciju u ratnom pohodu.
Dio Venecijanske zastave sa grbom grada Perasta,
XVIII vijek
Dio mletačke zastave sa grbom grada Perasta predstavljenim u središnjem dijelu dvijema rukama koje drže krst. Zastava je svilena i nepravilno isječena sa svih strana. Vjeruje se da su Peraštani, nakon pada Mletačke republike, uzimali komade ove zastave da bi ih sačuvali kao uspomenu na zlatno doba u razvoju Perasta pod vlašću Venecije.
Austrijska zastava,
XIX vijek
Austrijska zastava iz perioda vladavine nakon pada Mletačke republike. Zastava je na sebi imala grb grada Perasta koji nije sačuvan.
Turska zastava,
XIX vijek
Na crvenoj svili ajeti iz Kurana pisani arapskim pismom – karakteristika su ove turske zastave izvezene srebrnim nitima po cijeloj površini. Uz gornju ivicu je naknadno bijelim koncem izvezeno velikim stilizovanim slovima: CO ANNIBALE VISCOVICH ACRI 1840. U centralnom dijelu nalazi se mala ovalna fotografija Hanibala Viskovića koji je, po predanju, ovu zastavu donio u Perast 1840. godine kao ratni trofej iz bitke za oslobođenje Tvrđave Svetog Jovana u Akri (Sirija).
Top tipa falkonet Zelenko,
XVII vijek
U bogatoj kolekciji vatrenog oružja Muzeja grada Perasta ističe se mletački top tipa falkonet u narodu poznat pod imenom Zelenko. Izrađen je u Veneciji u XVI vijeku, a 4. jula 1677. godine je poklonjen mladim Peraštanima kako bi učili vojne vještine. Oznake na topu su sljedeće: mletački lav kao simbol Venecije, broj X kao znak venecijanskog organa vlasti Desetorice i F kao oznaka livničara. U svijetu postoje još dva topa sa oznakom istog livničara i to u Istanbulu i Marmarisu, ali peraškog Zelenka čini jedinstvenim originalni lafet iz XVII vijeka. Falkonet Zelenko predstavlja vrijednu uspomenu na slavnu perašku prošlost.
Topovi tipa taras,
XV-XVI vijek
Mali signalni topovi u zbirci oružja Muzeja grada Perasta za vrijeme mletačke vladavine su korišćeni kako bi najavili opasnost sa kopna ili mora. Drevni Perast tada se branio od napada osmanskih vojnih snaga i pirata iz svih krajeva Mediterana.
Plameni mač,
Španija,
XVI vijek
Plameni mač je izrađen u Španiji u 16. vijeku, a ime je dobio po obliku sječiva koje je valovito i podsjeća na plamene jezičke. Ovo je jedini primjerak takvog tipa hladnog oružja na našem prostoru. Pripadao je Karlosu Gonzagi, zapovjedniku Herceg Novog u vrijeme španske vladavine (XVI vijek). Predanje i bugarštice iz Mazarovićeve Pjesmarice vezuju ovaj mač za dvoboj kojim su se Peraštani osvetili don Karlosu Gonzagi jer je obeščastio dvije peraške djevojke.
Korzeka,
Korzika,
XVII vijek
Korzeka je hladno oružje čije ime potiče sa Korzike kao mjesta nastanka. U nizu je evropskih dugih oružja na motkama (1,8-2,5 m), a ističe se ubojitim troglavim sječivom. Korzeka je bila u širokoj upotrebi u Evropi od XVI do XVIII vijeka.
Topuz,
XV vijek
Topuz je najstarije hladno oružje u zbirci Muzeja grada Perasta. U pitanju je ručno i bacačko oružje iz XV vijeka koje je koristila pješadija, pogotovo konjanici.
Jatagani,
XVIII i XIX vijek
Jatagani su sablje sa jednostranim oštricama čije su drške izrađivane od srebra, drveta i kosti, a ukrašavane koralima. Posebno je značajno što je veliki broj jatagana izrađen u zanatskim radionicama u Risnu i Kotoru. U našoj zbirci su zastupljeni jatagani sa oštricama duž kojih su natpisi na persijskom jeziku i koricama izuzetne filigranske obrade.
Džeferdar i arnautka,
XVIII vijek
Džeferdar je duga puška kremenjača čiji su kundaci često bogato dekorisani sedefom. Poznato je da su izrađivani u zanatskim radionicama u Risnu, Kotoru, Herceg Novom i Skadru.
Arnautke (tančice) su puške kremenjače tako nazvane zbog svoje duge i vitke cijevi koje su ih činile pogodnim za borbu na odstojanju, posebno na brdskom i pošumljenom trenu.
