Praksa čuvanja dokumenata javlja se u Perastu u XV vijeku i kontinuirano se nastavlja do kraja Drugog svjetskog rata. Zahvaljujući sačuvanoj građi, Arhiv Muzeja grada Perasta danas posjeduje tri fonda: Fond Opštine Perast (PA), Porodični arhiv Visković (PAV) i Fond Osnovne škole Perast (PAŠ).
Fond Opštine Perast (1441-1945)
Dokumenti fonda Opštine Perast (PA) datiraju iz 1441. godine i u kontinuitetu prate istorijski, politički i kulturni razvoj grada Perasta koji je imao važnu ulogu u upravama raznih država u čijem su sastavu Boka i Perast bili vjekovima.
Velika vrijednost ovog fonda leži u Općinskoj knjizi ili Zelenoj knjizi (Libro Verde) koja dokumentuje izrastanje Perasta u samostalnu administrativnu jedinicu. Odluke Malog i Velikog vijeća sa prvih zborova koji su se održavali u Veljoj ulici u Perastu zabilježeni su upravo u ovoj Zelenoj knjizi.
U fondu su sačuvani dokumenti o organizaciji sudstva, svjetovne, vojne, crkvene vlasti i sveopšte društvene organizacije Perasta. Oni svjedoče o odnosima peraške Opštine sa susjednim opštinama, posebno mjestima koja su potpala pod upravu turske vlasti kao i poslovi i odnosi Perasta sa kotorskim rektorima i providurima.
Fond, takođe, posjeduje spise koji svjedoče o učešću Peraštana u ratovima (Kandijski i Morejski), bitkama (Lepantska, opsada Kotora, oslobođenje Risna i Herceg Novog od turske vlasti), kao i raznim manjim i večim okršajima. Arhivski spisi fonda Opštine Perast sadrže i podatke o podizanju raznih građevina u Perastu, posebno Peraške tvrđave, kao i crkvenih objekata, zvonika i drugih značajnih profanih objekata.
Arhivska građa ovog fonda daje realnu sliku situacije na granici između dva svijeta – hrišćanskog i islamskog tokom nekoliko vjekova. Fond Opštine Perast u kontinuitetu prati smjenu vladavina na teritoriji Perasta. Ovi dokumenti daju mogućnost sagledavanja šireg konteksta istorijskih dešavanja tokom vjekova na prostoru Perasta, Boke kotorske i šire.
Spisi ovog arhivskog fonda pisani su na italijanskom, srpsko-hrvatskom, staroslovenskom, turskom, ruskom, njemačkom, francuskom, latinskom, grčkom, rumunskom i mađarskom jeziku. Velika paleta raznih jezika u dokumentima je još jedna dragocjenost ovog Arhiva.
Fond porodice Visković (1447-1927)
Porodični fond Visković (PAV) posjeduje građu koja datira od 1447. do 1927. godine. Članovi porodice Visković su zauzimali vrlo važne funkcije u državama koje su bile prisutne na ovom prostoru te se njihovi spisi odnose na privatnu i službenu komunikaciju sa vlastima tih država.
Arhivski fond posjeduje dukali, atestate i druge akte u kojima se odaje priznanje članovima porodice Visković zbog njihove vjerne službe u Mletačkoj republici, kao i dukale drugih porodica među kojima su Burovići, Balovići, Mazarovići, Zmajevići, Smekja i Martinovići.
Dokumenta o dodjeli titula i odlikovanja u toku austrijske uprave u Boki kotorskoj takođe su zastupljena u arhivu porodice Visković. Bogata dokumentacija u porodičnom arhivskom fondu Visković odnosi se i na dodjelu raznih povlastica koje je gradu Perastu dodjeljivala vlast Mletačke republike.
Porodični arhivski fond posjeduje i rukopisne knjige članova istaknutih peraških porodica među kojima je rukopis Draga Martinovića, sina čuvenog pomorskog kapetana Marka Martinovića čija je slava stigla čak do daleke Rusije i njenog cara Petra Velikog.
Dokumenta su pisanana italijanskom, srpsko-hrvatskom, staroslovenskom, turskom, ruskom, njemačkom, francuskom, latinskom, grčkom, rumunskom i mađarskom jeziku.
Fond Osnovne škole Perast (1871 – 1950)
Arhivski fond Osnovne škole Perast (PAŠ) nastao je 1871. godine i obuhvata dokumentaciju koja se odnosi na obrazovni program, plan nastave, rad nastavnica/ka, izostanke iz škole, ocjene đaka, kao i razne dopise i oglase koje je škola primala u toku svog djelovanja.
Bitno je istaći naučnu važnost ovog fonda za razumijevanje smjena političkih vlasti i njihovih ideologija koje su imale uticaj na obrazovni sistem tog doba.
Spisi su pisani pretežno na srpsko-hrvatskom jeziku, dok su stariji pisani na italijanskom jeziku.
Istraživanje bogate arhivske građe koju Muzej grada Perasta posjeduje suštinski je važno za koncept nacionalnog kulturnog nasljeđa i njegovo njegovanje u lokalnoj i globalnoj zajednici.
